dinsdag 16 oktober 2012

It's a miracle!


Vanochtend was de wekkerradio me goed gezind. Ik werd getrakteerd op It’s a miracle van Ilse de Lange. Maar de vreugde was van korte duur: na de laatste noot van Ilse werd het volgende nummer ingezet zonder maar een milliseconde pauze. Wat was ’t effect? Omdat de stilte aan 't eind van het liedje ontbrak, kreeg ik niet de gelegenheid om Ilse op me in te laten werken. En dat gaf me een nogal onbevredigend gevoel. 

Hersenonderzoek aan Stanford University heeft aangetoond dat mensen bij het luisteren naar muziek vooral de stilte tussen de noten gebruiken om de muziek tot zich door te laten dringen en te anticiperen op de volgende noten. Mri-scans laten zien dat de hersenactiviteit tijdens stiltes het grootst is. Claude Debussy zei 't al: La musique est le silence entre les notes. Stiltes zijn dus essentieel in de muziek.

En dat geldt ook voor presentaties en colleges. Luisteraars vinden meer en langere stiltes erg prettig omdat ze daardoor het voorgaande kunnen verwerken en zich kunnen voorbereiden op wat komen gaat. Bovendien creëert de stilte een spanningsboog waardoor luisteraars meer geboeid worden.

In de cursus The Art of Presenting Science train ik beginnende onderzoekers in het geven van een goede presentatie. Wat daarbij opvalt is dat veel sprekers onrustig zijn, te veel willen vertellen en daardoor in tijdnood komen ("ja, maar 't moet in 7 minuten!"). Dat maakt dat hun presentatie erg gehaast overkomt. Beginnende sprekers denken bovendien dat hun stiltes veel langer zijn dan ze daadwerkelijk zijn. Allemaal redenen waarom de luisteraar niet krijgt waar ie op zit te wachten: langere stiltes!

Als performer coach bij TEDxDelft kreeg ik van collega-coach John Bijl een zinvolle oefening in het gebruik van meer stilte mee: de spreker krijgt een woord, is drie seconden stil, herhaalt het woord, is drie seconden stil, stelt een vraag over het woord, is drie seconden stil, stelt een tweede vraag over het woord, is drie seconden stil, stelt een derde vraag over het woord, is drie seconden stil, herhaalt 't woord, is drie seconden stil en gaat zitten. Door deze oefening wennen sprekers aan het gebruik van stiltes en worden ze zich bewust van de kracht ervan. 

It’s a miracle hoeveel boeiender een presentatie wordt als de spreker tussen twee zinnen wat vaker tot drie zou tellen!

3 opmerkingen:

  1. Opnieuw een leuk en interessant stuk! Jammer genoeg was het wel lang 'stil' tussen dit blog en de vorige. Over 3 weken het volgende blog? In het licht van de aanstaande presidentsverkiezingen in de VS vraag ik me af of stiltes ook gelden voor de o zo cruciale debatten voorafgaand aan deze verkiezingen.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Muziek en stilte is een mooie vergelijking. Muziek is ervaring vertalen in passie. Stil staan bij passie is als mediteren op de rand van byzondere ervaringen

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Mooie blog! Die opmerking van Debussy gaat in de boeken :-)

    Miklós Roszá, componist van de filmmuziek van Ben-Hur, zei ooit eens: nothing is as loud as silence.

    BeantwoordenVerwijderen